Łapówka

        Zawsze bardzo mi się podobało to słowo. Bo takie  nieskomplikowane i dosłowne. Dać w łapę! Jakież to proste i zrozumiałe! I niestety przeważnie skuteczne. Przynajmniej tak bywało w czasach minionych. Utarło się wręcz mniemanie, że bez łapówki nie sposób było cokolwiek załatwić. Któż zatem bywał łapówko biorcą? Hmmm… Ciężko wyliczyć, aby było sprawiedliwie: brał lekarz i pielęgniarka, urzędniczka i sprzedawca, nauczyciel i policjant, naczelnik i dozorca! Ach, wyliczanka długa i nie ma sensu bo dotyczyła wielu, bardzo wielu. 

         Czy bez łapówek dało się żyć? Moim zdaniem tak i owszem czego jestem żywym przykładem. Nie umiałam łapówek dawać! Na samą myśl, że mam to zrobić robiło mi się gorąco i trzęsły się me nieporadne ręce. Taka fajtłapa musiała się obyć bez trudno dostępnych dóbr i usług, ale jakoś to przeżyła. 

        Najtrudniejszy moment nadszedł gdy sama zostałam łapówką potraktowana. Będąc młodą urzędniczką na pierwszej posadzie  otrzymałam tabliczkę czekolady… Och, to uczucie zażenowania i wstydu, szybkie bicie serca, pąsowa twarz i ogromny dylemat „jak się zachować”? W szkołach i na uczelniach nie uczono wtedy asertywności.  Byliśmy zdani na własne poczucie uczciwości i zasady dobrego wychowania. Z tamtego zdarzenia pamiętam zatroskane i łagodne, pełne dobrych intencji oczy prostej kobiety, które mówiły, że odmowa sprawi jej przykrość. Aby tego uniknąć instynktownie wzięłam na siebie ciężar negatywnych emocji grzecznie dziękując za podarunek… Wyrzuty sumienia męczyły mnie długo, tym bardziej, że sprawa nie wymagała specjalnych zabiegów i wynikała wprost z zakresu moich służbowych obowiązków! Odtąd zawsze już prosiłam Opatrzność, aby już nigdy nikt nie zechciał dawać mi prezentów w okolicznościach służbowych. Opatrzność wysłuchała w stu procentach i dotrzymała obietnicy co do joty! Więcej łapówek nie pamiętam. 

         Zachowanie mojej petentki z czekoladą przy załatwianiu prostej i oczywistej wręcz sprawy dowodzi jak bardzo zakorzeniony był zwyczaj „dawania”. Znam kobiety z pewnej wioski, które uznawały za obowiązek włożenie banknotu o wartości 20 zł /lata osiemdziesiąte ubiegłego wieku, a więc przed denominacją:)/do książeczki ubezpieczeniowej okazywanej podczas zwykłych wizyt lekarskich. Nawet w przypadku przeziębienia, wysypki czy szczepienia. Po prostu tak wypada – tłumaczyły mi gdy okazywałam zdumienie. A tamtejsi lekarze – tak po prostu akceptowali obyczaj i banknoty z książeczek zbierali. Hi, hi, hi… Zapewne też, podobnie jak ja w przypadku czekolady, nie chcieli odmową stresować darczyńców. 

        Czasy się zmieniły, społeczeństwo urosło w siłę i spora jego część żyje znacznie dostatniej, a łapówkarstwo nadal ma się dobrze. Niestety nie  znikło wraz z transformacją. Tylko, że teraz chodzi o miliony. Takie sumy trudno „brać w łapę” więc może czas zmienić nazwę tego zjawiska na „przelewki”? Zaraz, zaraz… A jak nazwać fundowane wyjazdy egzotyczne, intratne fuchy dla rodziny i przyjaciół, prezenty firmowe oraz inne bardziej wyrafinowane, których istnienia nawet się nie domyślam, formy współczesnych łapówek? To jakiś gigantyczny łapówkowy mutant nijak nie przystający do mojej, okupionej wyrzutami sumienia, tabliczki czekolady oraz wielu ton bombonierek skrzętnie chowanych w służbowych szufladach licznej rzeszy urzędników dawno, dawno temu…