Kim chcesz zostać jak dorosniesz?

        To obowiązkowe pytanie zadawane dzieciom w ramach prezentacji latorośli w gronie znajomych, często u cioci na imieninach po wygłoszeniu przez dziecię wierszyka. Dzieci chętnie udzielały odpowiedzi w tej fundamentalnej kwestii. I tu dokonywał się równie fundamentalny podział na odpowiedzi żeńskie i męskie. Chłopcy deklarowali  chęć zostania górnikiem, strażakiem, kierowcą, maszynistą. Bardziej ambitni wybierali lotnictwo oczywiście w roli pilota lub budowę domów w roli murarza. Dziecięca wyobraźnia rzadko sięgała dalej niż otaczające ich bezpośrednio środowisko. Wzorem do ich zawodowych deklaracji była praca ojca, ukochanego wuja lub emisja lubianego filmu. Dowodzi tego wysyp kandydatów na kosmonautów po kosmicznej podróży Gagarina oraz czołgistów w czasie emisji serialu „Czterej pancerni i pies”.

       

kolaż Bet, zdjęcia z sieci

Dziewczęta miały znacznie trudniej bo oferta damskich zawodów była mniejsza. Ich marzeniem najczęściej był zawód nauczycielki, pielęgniarki, krawcowej lub fryzjerki. Pracę w tych zawodach mogły obserwować najczęściej. Obserwowały też doniesienia prasy oraz pierwsze seriale telewizyjne. W dniu 8 marca ówczesne skromne media  pokazywały kobiety, które osiągały sukcesy w męskich dotychczas zawodach. Pierwsza kobieta Kapitan Żeglugi Wielkiej, pani Danuta Walas-Kobylińska stała się idolką wielu dziewcząt, które wybierały zawód marynarza. Odwaga pierwszej w świecie kosmonautki Walentyny Tierieszkowej i popularność serialowej lekarki na prowincji „Doktor Ewy” rozbudziły dziewczęce ambicje. Wkrótce wzrosła ilość kandydatek na kosmonautki, pilotki, lekarki, a nawet milicjantki… Milicjantki tak ładnie wyglądały w mundurach kiedy z gracją kierowały ulicznym ruchem… Najsłynniejsza polska milicjantka nazywała się Ewa Bek i była angażowana do produkcji filmowych właśnie z powodu wykazanej na skrzyżowaniach ulic gracji i urody. Dziewczynki wołały więc ochoczo: „Ja też tak chcę! Ja też”!

Dziewczęce priorytety lokowały się także w zawodach artystycznych. Być aktorką lub piosenkarką albo baletnicą to marzenia z wyższej półki i występowały często u najmłodszych dziewczynek zaraz po etapie bycia księżniczkami. Och i ach! Z wiekiem marzenia stawały się bardziej prozaiczne ale i tak na ogół nie słychać było o chęci pracy w zawodzie tramwajarki albo suwnicowej – skąd miały dzieci wiedzieć, że to może być start do kariery politycznej na wzór Henryki Krzywonos i Anny Walentynowicz? Hi, hi, hi…

A skąd miały te dzieci bez tabletów i internetów czerpać wiadomości o szerokim świecie i funkcjonujących w nim zawodach? Obserwowały ludzi w swoim otoczeniu, a że życie było wtedy proste to i zawody obsługujące to życie były proste: malarz, hydraulik, rolnik, „doktór”, nauczyciel, a także tajemniczy inżynier. Ten ostatni był bardziej określeniem awansu społecznego niż konkretnym zawodem. To też było marzenie.  

Dzieci rosły ze swoimi marzeniami. Polska Ludowa rosła w siłę i ludziom żyło się dostatniej. Na karoserii popularnego Malucha można było przeczytać żartobliwą sentencję: „Jak dorosnę będę autem”. Co raz więcej było prawdziwych inżynierów. To najzdolniejsze dzieci, te z czerwoną odznaką „wzorowy uczeń” po ukończeniu studiów zostawały lekarzami i inżynierami.

Inne, często bardzo zdeterminowane w wyborze zawodu rozpoczynały pracę już po ukończeniu techników lub zawodówek. W tej grupie znajdowali się górnicy, murarze i kucharze z dziecięcych deklaracji.

Mniej więcej w tym czasie nastała moda na „upięknianie” nazw prostych zawodów. Wtedy mieliśmy konserwatora powierzchni zamiast sprzątaczki, producenta rolnego zamiast rolnika, gospodarza domu zamiast dozorcy.

Rozwój cywilizacji sprawił, że już nic nie jest proste i nic nie nazywa się prosto. W miejsce krawcowej mamy konstruktora odzieży, fryzjer został stylistą fryzur, a kierownik managerem. Szewca nie ma wcale bo zepsute buty się wyrzuca i kupuje nowe.

Jako dziecko marzyłam aby zostać listonoszem. Marzenie było skryte, nigdy nie wypowiedziane, bo od „grzecznej dziewczynki” z odznaką wzorowego ucznia wymagano więcej niż noszenie listów. Tak oto presja rodziny i otoczenia stłumiła marzenia. Chyba nawet mam uszczerbek na psychice z tego powodu. Dziś tłumaczę sobie, że to nie była zła wola rodziców, oni chyba przeczuwali zmierzch epistolografii i zanik korespondencji papierowej. Kto wie, może jako listonosz nie dosłużyłabym się emerytury z braku pracy?

ps w archiwum bloga odnalazłam notkę o ginących zawodach - można kliknąć i powspominać