W poszukiwaniu utraconych sklepowych zapachów

        Zaczęła się! Mikołajowo-świąteczna gorączka kupowania sprytnie zainicjowana Wielkimi Obniżkami cen w Czarny Piątek. Świeżutki obyczajowy import wprost zza oceanu! Ale niech tam, choć do świątecznego grudnia jeszcze dni parę to już zacząć czas handlowe wędrowanie, przeglądanie, wyszukiwanie, przymierzanie, porównywanie i macanie, aby na koniec dotrzeć do kasy. Pi… Pi… Pi… Koszyk wkrótce pełny już. Uff… Czarny Piątek szczęśliwie już za nami i choć atak reklamowy nadal trwa głośno wołam:

       

- „Do diabła! Dość tej bezdusznej taśmy z jej pikającym zakończeniem!”  Dziś powędruję wspomnieniami na zakupy do dawnych, niewielkich, sklepów branżowych. Były może nie tak ładne, czasem trochę brudne i ubogo urządzone, ale miały swój specyficzny charakterek i swoisty zapach. Niech te zapachy będą przewodnikiem na zakupach w stylu PRL.  Siatki /wspomnienie siatek na zakupy jest już tu opisane i zdjęciowo udokumentowane  w dłoń i ruszajmy!

       

Osiedlowy ciąg handlowy otwiera sklep mięsny zwany też masarnią. Cały w białych kaflach z rzędami haków na pierwszym planie, które w czasach mięsnej obfitości uginały się od rumianych kiełbas, boczków i pękatych szynek. Ach, jak to mięsko pachniało… Jeszcze wtedy chyba naturalnym zapachem wędzarni? Może dlatego zapach ten był tak wyrazisty i przyjemny? Pewnie, że wśród tych miłych woni czasem trzeba było stać w kolejce i wysłuchać plotkujących kobiet. Czasem odejść z kwitkiem… Bo towaru brakło. Cóż, tak też było lecz miłe wrażenie zapachowe w pamięci pozostało.

        Zaraz obok jest sklep jarzynowy pełen zapachu kiszonek. Zimą czy latem – kiszone ogórki i kapusta to był kulinarny mus. Bo i cóż innego w tamten czas bez całorocznych jabłek i cytrusów? Okazyjne dostawy cytryn i pomarańczy zapachu nie zostawiały bo znikały w mig!

        Ale, ale wyraźny zapach wyczuwamy w sklepie gospodarczym. Tu mamy podręczny skład wszystkiego: szklanki, kieliszki i domowa chemia. Tu pachnie kartonowymi pudłami, drewnianymi wiórami oraz mydłem, a czasem naftą lub rozpuszczalnikiem do lakieru. 

        Sklep ogólnospożywczy też miał specyficzny zapach. Tu żaden produkt nie wybijał się swym aromatem – jednak ich suma i mieszanka dawała efekt ogólny jako zapach jedzenia. Bez wątpienia tu sprzedawano żywność. 

        Osiedlowe sklepy zapewniały najważniejsze, codzienne potrzeby zwyczajnego obywatela. Po pozostałe, potrzebne do życia produkty trzeba już powędrować nieco dalej, czasem, aż „do miasta” – jak określano podróż poza osiedlowe opłotki.

        Po zeszyty i ołówki  do sklepu papierniczego, który nawet bez stosownego szyldu rozpoznaje się po zapachu papieru. Po materiał na sukienkę – do tekstylnego gdzie króluje zapach tkanin, często bawełny i lnu. Po tasiemkę i guziki - do pasmanterii strojnej w milion pudełeczek i szufladek. Po buty – do obuwniczego pachnącego skórą i szewskim klejem. Po wódkę – do monopolowego. Po perfumy – do pachnącej bajkowo drogerii. A po książki i gramofonowe płyty – do księgarni. Oooo, tu zapach nie odgrywał żadnej roli wyparty przez bezwonną lecz wyraźnie wyczuwalną aurę doznań intelektualnych. Tak, księgarnia nie pachniała lecz pozwalała chwytać tchnienie kultury i sztuki. Podobnie jak Kiosk Ruchu z malutkim okienkiem wymagającym usłużnego skłonu, aby poczuć zapach farby drukarskiej na świeżutkich codziennych gazetach właśnie dostarczonych z drukarni. To był zapach informacji przyprawionych  dawką propagandy. Ciąg branżowych sklepów zamknę prozaiczną piekarnią z jej nieziemsko pięknym aromatem świeżego chleba… Bez polepszaczy, bez barwników za to z uroczo chrupiącą błyszczącą na brązowo skórką. Ach…

        Na współczesnej ulicy dominuje ciąg lśniących szkłem i marmurem  banków gdzie pieniądze nie pachną szczelnie zamknięte w bankomatach i sejfach. Dobrze chociaż, że licznie występujące kebaby i frytkarnie dają jakieś swojskie zapachy i nieco ocieplają miejski krajobraz. Na zakupy jedziemy do wielkich marketów gdzie wszystkie produkty występują jako szczelnie opakowane w słoiki, kartoniki oraz folie. Żaden zapach nie ma tu szans. No, chyba, że sprytny menager rozpyli sztuczną substancję o zapachu kawy i świeżej bułeczki w okolicy regału z pieczywem, które świeże było przed zamrożeniem. Nikt nie wymyślił jednak sztucznej mgły imitującej intelektualne doznania, aby spryskać nią kosze z „tanią książką na wagę”.

        Co było, a nie jest – nie pisze się rejestr. Ale powspominać można, prawda? Miłych zakupów!

 ps  Dziękuję komentatorce i obserwatorce blogów, miłej haniafly za inspirację i temat do wspomnień. Darz blog, koleżanko:))

ps  Siatki na zakupy można kupić współcześnie tutaj: sklep z siatkami PRL