Kolonia... Na dnie Jeziora Czorsztyńskiego

Wspomnienia  Elżbietki53 zainspirowane moją niedawna opowieścią o Jeziorze Czorsztyńskim. Oto historia wakacyjnych przeżyć nastolatek na terenie obecnie zalanym wodą:

Maniowy – wioska, która gościła przez kilka kolejnych lat kolonistów z Krakowa. To tutaj przyjeżdżały dzieci pracowników Państwowego Szpitala Klinicznego. W 1961 roku przyjechałam do Maniowy na pierwszą w swoim życiu kolonię. Przepiękny dworek przez kilka kolejnych lat był naszą siedzibą. Ośmioletnia kolonistka pisze do rodziców pierwszy w swoim życiu list: „Kochani rodzice, zabierzcie mnie stąd”. Listu nie mam, ale pierwszą fotografię z tego przyjazdu tak. Widać kolonistki, które spotykały się w kolejnych latach. Nie wszystkie nazwiska pamiętam, ale rozpoznaję: Marysię Szumiec, siostry Rojek, Grażynkę Prymulę z siostrą, Ulkę Cebulę i Anię Klasę. Minę mam nietęgą. Tydzień później piszę pamiętny list. Na szczęście, rodzice nie przyjechali po mnie, więc miałam okazję poznać życie kolonisty.

foto z archiwum Elżbietki53

 

 

 

 

 

Najstarsze kolonistki przygotowują placyk apelowy. Na usypanym wzgórku z potłuczonych, białych skorupek komponują orła, obsypują potłuczoną cegłą i już możemy zaczynać poranny apel. Trzy grupy stoją równiutko w dwuszeregu i zaczynamy. Najpierw murmurando, potem ciut głośniej i w końcu tak głośno, że całe Maniowy już wie, że kolonistki zaczynają dzień:

„Wstaje dzień, blaski zórz

Sponad gór, sponad pól, sponad mórz,

Wstaje dzień, zbudź się już”

Wszystkie posiłki jemy niezależnie od pogody, na długiej werandzie. Ach, jak wszystko smakuje w takiej scenerii. Jak jest piękna pogoda, schodzimy w dół i już jesteśmy nad Dunajcem. Opalamy się, brodzimy po wodzie, śmiechom nie ma końca. Mamy także atrakcje w postaci wycieczek. Na rozgrzewkę Czorsztyn i Niedzica. Maszerujemy szosą 45 minut, oczywiście śpiewamy na całe gardło „Gdzie strumyk płynie z wolna” i „Morze, nasze morze”. Dlaczego o morzu, jak jesteśmy w górach? Zwiedzamy oba zamki, obowiązkowo okupujemy sklepik w Niedzicy, który ogałacamy z pocztówek i ciasteczek. Petit Beurre nigdy później nie smakowały tak jak te z Niedzicy. Mniejsze kolonistki jeszcze mogą pomaszerować do Dębna. Mam kartkę, którą kupiłam w 1964 roku, na której jest czerwona pieczątka: „Kościół zabytkowy, wiek XV. Dębno Podhalańskie”. Zrobiłam dopisek: Ela Dobosz klasa IVc. Kartka przetrwała ponad pół wieku.

foto z archiwum Elżbietki53

Mijają lata, jestem już w grupie najstarszych kolonistek. My już możemy wyruszyć na poważną wycieczkę, czyli Turbacz i Luboń. Pamiętam także wycieczkę na Trzy Korony. Lało ja z cebra. Byłyśmy przemoczone, ale szczęśliwe. Zdobyłyśmy Trzy Korony. A to, że nikt nie widział widoku z Trzech Koron, bo burza nas tam dopadła? Nieważne. Czerwony Klasztor na Słowacji zobaczyłam z Trzech Koron 50 lat później.

Każdy dzień kończymy apelem. Śpiewamy od lat zawsze tę sama piosenkę :

„Słoneczko już gasi złoty blask,

Za chwilę niebo błyśnie czarem gwiazd,

Dobranoc już”

Kolejne zdjęcia, te same twarze, ale kolonistki starsze o 4-5 lat. Rozpoznaję jeszcze Krysię Kortę, Grażynkę Ładę, a siostry Rojek już bez chusteczek na głowach stoją obok mnie i mojej mamy. To dzień odwiedzin rodziców. Takie jakieś smutne jesteśmy. Jeszcze kilka minut i rodzice wsiądą do autobusów marki Jelcz i odjadą do Krakowa. Przez pół nocy będziemy zjadać smakołyki. Schowałam pod poduszkę kolorowe landrynki. A rano, raczyły się nimi wszystkie mrówki z Maniowy. 

foto z archiwum Elżbietki53

Nie pamiętam, który to był rok. Pojawiła się w naszej grupie Ika Broszkiewicz. Tak, tak to główna bohaterka „Wielkiej, większej i największej”. Ika  przywiozła ze sobą radio tranzystorowe. Ale była atrakcja! Zwłaszcza w środku nocy.

Nie myślcie, że tylko na zabawach czas nam upływał. Stonkę ziemniaczaną zbierały wszystkie kolonistki. Tak się dziwnie składało, że zawsze trafiałyśmy na pole sołtysa. Nie pamiętam, czy byłam jeszcze najmłodszą kolonistką, czy już starszą. Stanęłam przed sołtysem i zapytałam: „Czy w tym roku także pomaszerujemy na pana pole? Dlaczego nie zaprowadzi nas pan na pole jakiejś staruszki, której nikt nie pomaga?” I stała się rzecz niesamowita. Co sobie o mnie pomyślał sołtys? Ale fakt faktem, zaprowadził nas na pole babuleńki, która oczom nie chciała wierzyć, że blisko 60-ka dziewczynek oczyści ze stonki jej pole. W dwie godziny było już po robocie.

W 1963 roku nie zawieziono nas do Maniowy. Zorganizowano kolonię w Dziwnowie. Któż mógł przewidzieć, że latem tego roku we Wrocławiu wybuchnie epidemia czarnej ospy. Jechałyśmy pociągiem przez Wrocław, więc po przyjeździe natychmiast ustawiono nas w długiej kolejce i kolonijny lekarz zaaplikował każdej z nas szczepionkę. Na wszelki wypadek. Wyjazd nad morze był oczywiście atrakcją, ale Maniowy ….tam chciałyśmy wracać. I wróciłam na kolejne pięć lat.

foto z archiwum Elżbietki53

Nie myślcie, że zapomniałam o naszych Paniach. Kierowniczką kolonii była od zawsze Pani Maria. Niska, z orlim nosem, bardzo energiczna. Jej bałyśmy się na poważnie. Pani Marty i Pani Bogusi nie bałyśmy się ani troszeczkę. Na pożegnalnym ognisku pewnego razu zaśpiewałyśmy

„A Pani Marysia jest bardzo nerwowa,

Ale to dlatego, że uczy polskiego”

O kochanej przez nas Pani Bogusi zaśpiewałyśmy tak:

„A Pani Bogusia jest jak pączek róży,

Gdy się do nas śmieje swoje oczka mruży”.

Za kilka dni wyruszam do Maniowy. Nowych Maniowy. Chcę okrążyć Jezioro Czorsztyńskie. Od Maniowy przez Dębno, Frydman, Falsztyn, Niedzicę i Czorsztyn. Jak wygląda teraz Maniowy? Pewnie nie ma drewnianych domków z płotkami , o które opierały się gladiole i malwy. Śmiało mogę powiedzieć, że ja wiem jak wygląda dno Jeziora Czorsztyńskiego. Bo ja chodziłam po tym dnie. Ponad pół wieku temu.

Elżbieta Słupek

 

  ps Elżbietko! Proszę o relację z tej podróży!