Deptać czy nie deptać?

Któż nie lubi chadzać swoimi drogami, tam gdzie  nogi same niosą w poszukiwaniu najkrótszej drogi do celu? Wolność, wolność i swoboda! To cóż, że pod nogami trawa młoda? 

To umiłowanie wolności w odniesieniu do miejskiej zieleni bywało w poprzednim ustroju poważnie ograniczane. Osiedlowe  zieleńce, skwery i parkowe alejki były masowo wyposażane w tabliczki z ostro brzmiącymi hasłami: „Nie deptać trawników!” lub „Szanuj zieleń!” Takie swoiste znaki nakazu i zakazu miały jednolity wzór i wykonanie uzgodnione być może przez jakieś ważne plenum lub komitet: Deska w kolorze zielonym i białe litery napisu wykonane za pomocą pędzla i farby olejnej, wbita w trawnik za pomocą krótkiego drewnianego kołka, często dość koślawo. Opisane tabliczki nie podnosiły szczególnie estetyki otoczenia ani nie świeciły przykładem dobrego wzornictwa, ale jakże skutecznie działały wychowawczo! Przynajmniej na część społeczeństwa, w tym dzieci i młodzież. Tak, tak! W tamtych czasach od młodocianych obywateli wymagano stosowania się do ogólnie przyjętych norm społecznych i pewnej dyscypliny zachowania w przestrzeni publicznej. Zakaz to zakaz i niesfornych  karano. Nie pamiętam, aby kary były dotkliwe. Dla dzieci upomnienie lub /o zgrozo!/ rodzicielski klaps, a dorosłym chyba przysługiwał mandat lub nakaz naprawy szkody w „czynie społecznym”?  Szczerze mówiąc nie mam wiedzy w stosowaniu kar gdyż nie dotyczyły one grzecznych dziewczynek. Hi, hi, hi…

 Pamiętam jednak jak łobuzujący chłopcy karnie spulchniali glebę na wydeptanej przez siebie ścieżce za pomocą małych łyżeczek… Takie represje stosowano wobec uczniowskich aktów dewastacji wspólnej zieleni. Dla złagodzenia obrazu zapewniam, że przytoczona kara dotyczyła bardzo krótkiego odcinka terenu, zaledwie metr lub jeden i pół metra i miała charakter symboliczny. Nauka nie poszła w las i do dziś wzdragam się postawić stopę na pokrytym zielenią publicznym terenie choć zakazów brak. Napisów nie widać, ale przyzwoitość i szacunek do cudzej pracy nadal obowiązuje jak mniemam. Jeśli trawnik okalają chodniki z betonowych płyt lub elegancka kostka brukowa to należy z nich korzystać choćby nieco nadkładając drogi, czyż nie?

Wychowanie w tabliczkowym terrorze chroniące państwową zieleń powodowało, że nikt nie odważył się wylegiwać na kuszących latem zielonych wiślanych bulwarach  czy w miejskich parkach. Dozwolone było siadanie wyłącznie na ławeczkach. Dalej ani kroku! Dlatego nieraz przecieraliśmy ze zdziwienia oczy obserwując sceny z amerykańskich filmów ukazujące piknikujące na parkowych trawnikach rodziny i grupy studentów wylegujących się na murawie okalające budynki zacnych uczelni. Z czasem obrazki takie napływały do nas co raz częściej za sprawą rozwijającej się telewizji, a po otwarciu granic w kierunku magicznego zachodu osobiście zdobywaliśmy nowe trawnikowe doświadczenia. Śniadanie na trawie Pól Marsowych u podnóża Wieży Eiffla! Piknik nad brzegiem Renu w centrum Kolonii albo Bonn. Wtedy robiło to niesamowite wrażenie! 

park miejski Anglia, foto Bet

 Na usprawiedliwienie peerelowskich zakazów używania państwowej trawy dodać należy, że były to trawniki kiepskiej jakości. Prawdę mówiąc często po prostu spontanicznie porastająca ziemię dzika trawa… Ówcześni spece od rolnictwa zbyt zajęci byli podnoszeniem wydajności ziemniaka z hektara, aby propagować i wspomagać rozwój trawnikowej kultury. Sęk, a raczej źdźbło, w tym, że murawa dobrze znosi udeptywanie, ugniatanie, wylegiwanie, a nawet brutalne traktowanie piłkarskim butem tylko wtedy gdy powstaje z odpowiednio dobranych gatunków traw. Nooo… Teraz to takie specjalistyczne trawniki mamy w obfitości wielkiej i zakazy ich używania właściwie straciły sens. Nie zwalnia to jednak społeczeństwa od używania chodników dla pieszych zgodnie z ich przeznaczeniem i sprzątania nieczystości pozostawianych przez ulubione czworonogi. 

Dla poparcia peerelowskich zakazów dodać należy, że problemem walki z wandalizmem trawnikowym zajmowali się nawet poeci i artyści wielkiej klasy. Oto przykład piosenki powstałej w Kabarecie Starszych panów i zaśpiewanej przez   artystkę Magdę Umer

Nie deptać trawników
(sł. J. Przybora, muz. J. Wasowski)

Nie deptać trawników, nie deptać trawników
Deptanie trawników to hańba trzewików
Bo trawnik zdeptany jak cześć lub uczucie
Jak krew pozostawi chlorofil na bucie

Wojskowy, i cywilu nie marnuj chlorofilu!
Wojskowy, i cywilu nie marnuj (chlo)rofilu!

Nie deptać trawników, nie deptać trawników
W trawnikach bez liku jest polnych koników
I polne tam klaczki, i polne źrebaczki
Ogierki, wałaszki, ojej!

Deptanie dla tych stworzeń, to pasmo upokorzeń!
Deptanie dla tych stworzeń, to pasmo (u)pokorzeń!

Ha! A zatem, deptać czy nie deptać? Oto jest pytanie!

angielski kot w zadumie, foto Bet

 

tekst jest też tutaj :-)