Mam chusteczkę haftowaną...

        Sporo ostatnio mówi się i pisze o nosach i ustach, ich zakrywaniu, kichaniu, parskaniu, rozpylaniu aerozoli i takie tam gardłowo nosowe sprawy. Tak mi się z tego wszystkiego przypomniały starodawne, szmaciane chusteczki do nosa. Ot, dziś już zapomniany lecz niegdyś niezbędny element odzieżowej galanterii. Młodzież zapewne ze zdziwieniem dowiaduje się, że coś takiego było w użyciu.  A było, było… Należało to mieć w kieszeni, w torebce, a nawet w butonierce. Hi, hi, hi… Butonierka to żart bo jej elegancka zawartość, nie służyła raczej do wycierania nosa.

 Chusteczki występowały w rodzaju męskim oraz damskim. Męskie – odpowiednio duże bo panowie chyba większe nosy mieli – w kolorach jednolitych albo w kratkę. Rozmiar tych chustek pozwalał na wykorzystywanie ich w celu nakrycia głowy. Po zawiązaniu rogów tkaniny w supełki uzyskiwano rodzaj czepka z chwościkami. Twarzowe to nie było, ale jakoś chroniło przed słońcem męskie łysinki. 

Chusteczki damskie można było podzielić na codzienne oraz wyjściowo – wizytowe. Chusteczka codzienna miała prosty deseń, najczęściej kwiatowy, ale krateczki i motylki też się zdarzały. Natomiast chusteczki wizytowe były jak biżuteria… Cieniutkie i miękkie, o brzegach zdobionych koronką lub co najmniej ząbkowanych, często ręcznie wyszywane. Szyku zadawały chusteczki z wyhaftowanym w rogu monogramem właścicielki. Te eleganckie szmatki używano do ocierania łez wzruszenia, wachlowania się lub powiewania w geście pożegnań. Och…

Ozdabianie chusteczek koronkami i haftami było w programie nauczania szkoły podstawowej w ramach zajęć praktyczno – technicznych dla dziewczynek. Chłopcy w tym czasie stukali młotkami i piłowali coś tam pilnikami. 

Nie trzeba chyba objaśniać, że chusteczki były starannie prane i prasowane, a te „biżuteryjne” nawet krochmalone. Ładne chusteczki w eleganckim opakowaniu świetnie nadawały się na okazjonalne prezenty dla rodziny i przyjaciół.

Ach, ach! Chusteczka była także ważnym elementem zabawy! Przedszkolaki raźno maszerowały trzymając się za ręce i wybierały sympatie za pomocą chusteczki „rzucanej pod nogi” innego dziecka. Towarzyszyła temu śpiewanka:

 „Mam chusteczkę haftowaną co ma cztery rogi. Kogo kocham, kogo lubię, rzucę mu pod nogi. Tej nie kocham, tej nie lubię, tej nie pocałuję, a chusteczkę haftowaną Tobie podaruję!”  

 No i rzucały, klękały na tej małej szmatce aby dać sobie buziaka. Zabawa ta była popularna także wśród młodzieży, ale tu chodziło już czasem o wyrażanie kiełkujących nastoletnich uczuć. Seksualizacja to była czy już molestowanie? A może propagowanie LGBT bo dzieci często wybierały sympatię tej samej płci. Och… I ja to wszystko przeżyłam?

Uwaga! Ważna funkcja chusteczek do nosa w życiu codziennym: Zawiązywanie na nich supełków ułatwiało zapamiętanie czegoś ważnego! Jedna sprawa – jeden supeł. Wyciągasz chusteczkę z kieszeni, widzisz supeł i od razu przypominasz sobie co masz ważnego zrobić. Gorzej, gdy supełków zawiązano kilka… Ale i tak system działał niczym szmaciany komputerek:)

I co? Czy można równie wiele opowiedzieć o współczesnych ligninowych, chusteczkach jednorazowych brutalnie wyrzucanych do kosza po użyciu? Zero pracy przy nich, ale i zero wspomnień, zero sentymentów. 

Hmm… Dużo teraz w naszym życiu łatwych i szybkich elementów jednorazowych.


Dodatek specjalny!  Wydobyte z szuflady u alElli, chusteczki ozdabiane koronkami dzierganymi ręką jej Mamy. To nie tylko szydełkowy kunszt, ale potężna dawka uczuć!

alElla pisze: Ta chusteczka od I Komunii jest mojego syna. Była do butonierki. Tę obrabiałam i haftowałam ja, złotą nitką cienką, jak włos, a szydełko było z haczykiem komara...

A teraz alElla o niciach do koronek: Nici po mamie sfotografowane na batyście, z którego przeważnie robiło się chusteczki. Tę tkaninę można było gotować nawet z kolorową koronką. Nici nie farbowały w gotowaniu, ani nie traciły koloru.